wszystkie | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | W | Y | Z

• Strefowość hydrogeochemiczna pionowa

    Zmienność chemizmu wód podziemnych w pionie uwarunkowana głównie ograniczeniem wraz z głębokością ruchliwości wód, szybkości i intensywności wymiany wód infiltracyjnych, przedłużeniem czasu współdziałania wód podziemnych z ośrodkiem skalnym, oraz zmianą warunków fizycznych. Stosując kryterium mineralizacji wody, od powierzchni terenu wyróżnia się strefę wód słodkich, wód akratopegowych oraz wód mineralnych. Kryterium warunków utleniająco-redukcyjnych pozwala wydzielić strefę warunków utleniających, warunków glejowych (poziom glejowy) i warunków redukcyjnych. Chemizm wód opisany relacją stężeń głównych jonów, w warunkach klimatów umiarkowanych pozwala wydzielić wraz z głębokością strefy wód typów: HCO3-Ca, SO4-Cl-Na-Ca, Cl-Na, Cl-Na-Ca i najgłębiej w strefie stagnacji hydrochemicznej wody typu Cl-Ca. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Stężenie jonów wodorowych

   S. j. w. nadaje wodzie określony odczyn (odczyn wody) wyrażany w skali pH (wartość pH). W rozważaniach hydrogeochemicznych należy uwzględniać zamiast s. j. w. aktywność jonów hydronowych. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Substancja organiczna

   Ogólne pojęcie obejmujące zespół różnego typu, rodzaju i genezy związków organicznych, zarówno rozpuszczalnych jak i nierozpuszczalnych w wodzie. S. o. wywiera ogromny wpływ na warunki hydrogeochemiczne: w formie rozpuszczonej może obniżać Eh i pH wody, może tworzyć związki chelatowe i koloidy ochronne ułatwiające migrację szeregu pierwiastków. W fazie stałej jest intensywnym sorbentem. Podczas migracji w wodach podziemnych s. o. podlega mineralizacji. Stężenie s. o. w wodach podziemnych określane jest szeregiem ogólnych wskaźników np. biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, chemiczne zapotrzebowanie tlenu, całkowity węgiel organiczny. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Substancje stałe rozpuszczone

   Pojęcie używane w chemii sanitarnej, w analityce wód. Oznaczenie przeprowadza się analogicznie jak przy suchej pozostałości, przeprowadza się je jednak w stosunku do próbek filtrowanych. S. s. r. obejmują rozpuszczone substancje stałe i ewentualnie część substancji koloidalnych. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Sucha pozostałość

   Powszechnie wykorzystywany w hydrogeologii, oznaczany laboratoryjnie, wskaźnik jakości wody. S. p. odpowiada masie osadu pozostającego po odparowaniu 1dm3 wody w temperaturze 105°C i wysuszeniu go w temp. nie przekraczającej 150°C. S. p. jest miarą mineralizacji wody; wyrażana jest w mg/dm3. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Suma składników stałych, całkowita zawartość substancji stałych

   Wskaźnik jakości wód rozumiany jako suma substancji stałych rozpuszczonych i substancji stałych występujących w wodzie w formie zawiesin. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Woda bezpieczna

  Woda nie zawierająca szkodliwych bakterii, toksycznych materiałów lub związków chemicznych; uważana za bezpieczną do picia.

• Pobór bezpieczny

  Ilość wody na rok, która może być pobrana ze źródła dostarczania przez lata bez zmniejszania zasobów tego źródła poniżej możliwości naturalnego odnowienia/wypełnienia.

• Zasolenie

  Obecność rozpuszczalnych minerałów w wodzie.

• Nasycenie

  Warunki cieczy, kiedy jej roztwór zawiera maksymalną ilość danej substancji rozpuszczonej.

• Systematyka wód podziemnych

   Podział wód podziemnych oparty na kryteriach uwzględniających całokształt warunków geologicznych, w których te wody występują, a więc: głębokość występowania wód, ich stosunek do powierzchni ziemi i procesu krążenia, układ warstw wodonośnych i warstw nieprzepuszczalnych, charakter i rodzaj próżni, w których woda występuje oraz jej geneza. Przyjęta w Polsce za Z. Pazdro (Pazdro, Kozerski 1990) systematykę wód podziemnych ilustruje przytoczona tabela:

  Strefa występowania	Typy wód		Stan fizyczny wody	Rodzaje wód wg ośrodka skalnego
  aeracji	wody higroskopijne wody błonkowate wody kapilarne		wody związane	wody porowe wody szczelinowe wody szczelinowo-krasowe wody krasowe
  	wody wsiąkowe wody zawieszone		wody wolne
  saturacji	Wody przypowierzchniowe wody gruntowe	wody swobodne
  	wody wgłębne wody głębinowe	wody naporowe

  [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

• Recyrkulacja

  Recykling wody po jej użyciu; woda często przechodzi przez systemy oczyszczania przed ponownym użyciem.

• Rozpuszczone gazy

  Tlen i dwutlenek węgla są dwoma gazami najczęściej znajdowanymi w wodach naturalnych. Dwutlenek węgla zachowuje się jak słaby anion i jest usuwany przez silnie zasadowe żywice jonowymienne. Rozpuszczony tlen może być także usunięty przez żywice jonowymienne w formie siarczanowej, a poziom rozpuszczonego tlenu w wodzie zasilającej może być monitorowany przy pomocy elektrod selektywnych na tlen.

• Rozpuszczone związki organiczne

  Organiczne zanieczyszczenia wody pochodzą z rozkładu materii roślinnej zasadniczo są to kwasy huminowe i fulwowe – oraz z rolnictwa, papiernictwa oraz ścieków komunalnych i przemysłowych. Zawierają one detergenty, tłuszcze, oleje, rozpuszczalniki oraz pozostałości pestycydów i herbicydów. Dodatkowo, zawarte w wodzie związki organiczne mogą zawierać związki wyługowane z rurociągów, zbiorników oraz środków czyszczących. System oczyszczania wody może być także źródłem zanieczyszczeń i wobec tego musi być zaprojektowany nie tylko tak, żeby usuwać zanieczyszczenia z wody zasilającej, ale żeby uniknąć dodatkowego ponownego zanieczyszczenia pochodzącego z samego systemu. Związki organiczne zawarte w wodzie surowej często dają żółto-brązowe zabarwienie i mogą zablokować żywice jonowymienne, jak również zanieczyścić wodę wyprodukowaną. Stopień zanieczyszczenia organicznego może być mierzony za pomocą testu absorpcji tlenu (OA – oxygen absorbed) wykorzystującego roztwór nadmanganianu potasu, lub testu chemicznego zapotrzebowania tlenu (COD ). Obecnie coraz szerzej są stosowane analizatory całkowitego węgla organicznego (TOC - total organic carbon ), z powodu ich czułości w wykrywaniu niskich poziomów związków organicznych w próbkach wody. (Mówiąc ściśle, instrumenty te mierzą całkowity utlenialny węgiel organiczny (TOOC) obecny w próbkach). Woda o bardzo niskiej zawartości TOC (poniżej 10 ppb) jest szczególnie ważna dla użytkowników takich technik jak HPLC, analiza fluoroscencyjna oraz kultury tkankowe. Równie ważna, w przypadku gdy używane są systemy detekcji ultrafioletowej, jest konieczność, żeby woda miała bardzo niski poziom absorpcji światła UV (idealnie mniej niż 0,0001 jednostek absorpcji przy 254 nm).

• Redox

  Skrótowa nazwa reakcji redukcji/utleniania. Reakcje redox to seria reakcji substancji, w których zachodzi transport elektronów. Substancje otrzymujące elektron nazywają się utleniaczami.

• Redukcja

  Chemiczna reakcja, podczas której jony otrzymują elektrony aby zredukować ich dodatnia wartościowość.

• Regeneracja jonitu

  Wprowadzanie z powrotem jonu-odpowiednika do wymieniacza jonowego (jonitu), poprzez zamianę jonu o większym powinowactwie.

• Rozpuszczone związki nieorganiczne

  Substancje nieorganiczne w roztworze zawierają sole powodujące twardość, pochodzące z warstw skalnych: wodorowęglany wapnia i magnezu dają wzrost „twardości przemijającej”, podczas gdy siarczany i chlorki powodują „twardość nieprzemijającą”. Pośród innych zanieczyszczeń nieorganicznych obecnych w wodzie znajdują się:

  dwutlenek węgla, który rozpuszcza się wodzie dając słaby kwas węglowy, sole sodowe, krzemiany wyługowane z piaszczystych koryt rzek, związki żelazowe i żelazawe pochodzące z minerałów i zardzewiałych rur stalowych, chlorki z wtrąceń solnych, aluminium z dozowania chemikaliów i z minerałów, fosforany z detergentów, oraz azotany z nawozów. Całkowita zawartość stałych związków rozpuszczonych (TDS – total dissolved solids) jest pozostałością w mg/l (lub ppm) otrzymaną przez tradycyjną metodę odparowania próbki wody do suchości i ogrzewania w 180°C. Pozostałość ta zawiera koloidy, nielotne związki organiczne oraz sole stabilne w tej temperaturze. Ponieważ największą częścią w suchej pozostałości są sole nieorganiczne, TDS jest używany jako wskaźnik całkowitej zawartości związków nieorganicznych obecnych w wodzie zasilającej. Może on być mierzony bezpośrednio lub szacowany w sposób przybliżony przez pomnożenie przewodnictwa wody w μS/cm w 25°C przez współczynnik 0,7.

• Rezystywność

  (Mom·cm) 0,1 1,0 10,0 18,2

• Napięcie powierzchniowe

  Siła zwłaszcza w cieczy, zmniejszająca lub ograniczająca wielkość powierzchni.
• 17
• 18
• 19
• 20
• 21

Tagi