wszystkie | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | W | Y | Z

  • Gradient hydrogeochemiczny

    Zmiany stężeń substancji występujących w wodach podziemnych przypadające na jednostkę przyrostu głębokości lub odległości. Wyróżniamy więc gradienty pionowe i poziome. Pojęcie g. h., zgodnie z jego fizycznym sensem, jest wykorzystywane przy ilościowym opisie zmienności w obrębie różnego rodzaju pól hydrogeochemicznych. Szczególnym przypadkiem, często stosowanym w hydrogeochemii i zwykle utożsamianym z g. h. jest gradient mineralizacji wody. Używa się też, przykładowo, pojęcia gradient chlorkowy określającego wzrost stężeń jonów Cl– (g/dm3) przypadający na 100 m wzrostu głębokości [g/dm3/100m]. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • radient mineralizacji (wód) GM

    Pojęcie często utożsamiane z gradientem hydrogeochemicznym, określa wielkość wzrostu mineralizacji wód podziemnych wraz z głębokością. Wyrażany w g/dm3/100m.

    GM = (M2 – M1 / H2 – H1) x 100

    gdzie:

    M1, M2 — mineralizacja wód (wyrażona w g/dm3) na głębokościach H1 i H2, na których pobrano próbki wody. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • Graficzne metody odwzorowania chemizmu wód, graficzne metody przedstawiania chemizmu wód

     Szereg metod umożliwiających graficzną prezentację wyników analiz chemicznych wód podziemnych. Wykorzystywane są w tym zakresie wykresy liniowe (np. Schoellera wykres), kolumnowe (np. Collinsa wykres oraz Rogersa wykres), paskowe (np. Grünhuta i Hintza wykres), kołowe (np. Udlufta wykres), promieniste (np. Tickela wykres), trójkątne wykresy oraz trójkątno-rombowe wykresy. W poszczególnych metodach stężenia jonów i innych substancji (np. gazów) przedstawione są w mg/dm3, mval/dm3 lub % mvl. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • Grünhuta i Hintza wykres

     Wykres paskowy chemizmu wód podziemnych. Wykreśla się dwie poziome kolumny dla odwzorowania stężeń anionów i kationów (wyrażonych w mval/dm3) i równoległy do nich odcinek prostej, na której w umownej skali zaznacza się mineralizację wody i stężenia mikroskładników. Graficzne metody odwzorowania chemizmu wód podziemnych. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • Generator ozonu

    Urządzenie generujące ozon poprzez przepuszczanie napięcia przez komorę zawierająca tlen. Często używany do dezynfekcji.

  • Granulowany węgiel aktywowany

    Podgrzany węgiel w celu pobudzenia miejsc aktywnych do absorbowania zanieczyszczeń.

  • Gwardia

    Mikroorganizm powszechnie obecny w powierzchniowej wodzie nieoczyszczonej, który może być usunięty w wyniku filtracji. Odporny na środki odkażające takie jak chlor.

  • Hydroterapia

     Wodolecznictwo. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

  • Infiltracja

    Penetracja wody do medium, np. w glebie.

  • Klarować

    Oddzielanie osadu od macierzystej cieczy poprzez przemywanie woda.

  • Indykacyjny test

    Test pod względem specyficznego zanieczyszczenia, grupy zanieczyszczeń, lub innych związków świadczących o obecności innych elementów w wodzie.

  • Indeks Langeliera (LI)

    Indeks mówiący o zdolności wody do rozpuszczenia węglanu wapnia; pH równowagi w odniesieniu do wapnia i zasadowości, używany w wodzie stabilizowanej do kontrolowania korozji i skali opadania.

  • Inhibitor Hydro-X

    Związek chemiczny, który zapobiega zachodzeniu reakcji chemicznej, np. wytrącaniu się tlenków żelaza.
    Hydro-X  hamuje procesy korozyjne w instalacji kotła parowego. Działanie antykorozyjne jest wielokierunkowe: ma własności odgazowujące (wiązanie tlenu, dwutlenku węgla), wspomaga tworzenie magnetytowej warstwy ochronnej wewnątrz powierzchni instalacji kotłowej. Hydro-X usuwa kamień kotłowy w trakcie eksploatacji, bez konieczności postojów. Rozkruszony kamień kotłowy zamieniany jest na luźny, mobilny osad, który łatwo usunąć poprzez odmulanie kotła parowego. Hydro-X nie dopuszcza również do formowania się nowego kamienia kotłowego.
    Przeciwdziała pienieniu się wody w kotle przyczyniając się do produkcji czystej i neutralnej pary technologicznej. 

  • Jakość wody

    Warunki/stan wody w odniesieniu do zanieczyszczeń.

  • Jądro

    Centrum atomu zawierające protony i neutrony i ma ładunek dodatni.

  • Jon

    Atom w roztworze, który jest naładowany dodatnio (kation) lub ujemnie (anion).

  • Jakość wody

     Właściwość wody opisana zespołem cech stanowiących o przydatności wody do określonych celów. Bez dodatkowego określenia celu, j. w. rozumiana jest jako przydatność dla zaopatrzenia ludności. J. w. określa się porównując analizę ocenianej wody z odpowiednimi przepisami lub normami. W związku z tym pojęcie j. w. różnie rozumiane jest w poszczególnych państwach (ze względu na stosowanie zróżnicowanych kryteriów), a nawet w danym kraju, ze względu na okresowe zmiany przepisów i zróżnicowane użytkowanie wód. Przy określaniu j. w. ocenia się jej skład chemiczny, właściwości fizyczne, właściwości chemiczne, właściwości organoleptyczne oraz stan bakteriologiczny (skład bakteriologiczny). Przekroczenie ocenianych wskaźników j. w. świadczy o zanieczyszczeniu geogenicznym lub antropogenicznym wody. Wody powierzchniowe i podziemne różni się jakością. Jakość wód podziemnych jest z reguły wyższa niż powszechnie zanieczyszczonych wód powierzchniowych. Wody podziemne wykazują też mniejsze wahania jakości, w naturalny sposób są bowiem lepiej chronione przed przenikaniem zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Kryteria jakości (wody), Normy jakości wody pitnej, Woda pitna. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • Jednostki twardości wody tabela przelicznikowa

       mmol/l mval/l mg CaCO3/l (ppm) Stopień niemiecki °d Stopień francuski °f Stopień angielski °e gpg
    mmol/l 1 2 100 5,6 10 7 5,8
    mval/l 0,5 1 50 2,8 5 3,5 2,9
    mg CaCO3/l (ppm) 0,01 0,02 1 0,056 0,1 0,07 0,058
    Stopień niemiecki °d 0,179 0,357 17,9 1 1,79 1,25 1,04
    Stopień francuski °f 0,1 0,02 10 0,56 1 0,7 0,58
    Stopień angielski °e 0,1430 0,029 14,3 0,8 1,43 1 0,833
    gpg 0,172 0,0342 17,2 0,958 1,72 1,2 1

  • Jon amonowy NH 4+

     Jednododatni rodnik (NH4+) zachowujący się w naturalnych warunkach podobnie do metali alkalicznych. Charakterystyczny składnik wód podziemnych występujących w warunkach redukcyjnych. Pojawia się w wodach podziemnych w wyniku naturalnych procesów, efektem których jest wydzielanie się amoniaku reagującego z wodą. W wodach gruntowych najczęściej pochodzi z mineralizacji substancji organicznej zachodzącej w warunkach redukcyjnych oraz denitryfikacji. Dostaje się też do wód razem ze ściekami rolniczymi, bytowymi, przemysłowymi. Łatwo sorbowany. Stężenia j. a. przekraczające 0,5 mg N/dm3 uznawane są za toksyczne, a występujące w wodach gruntowych traktowane jako bezpośredni wskaźnik ich zanieczyszczenia. Występowanie j. a. łącznie z substancję organiczną utrudnia uzdatnianie - chlorowanie wody ze względu na tworzenie organicznych chloramin. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa].

  • Jon azotanowy NO 3- , azotany(V)

     Najpowszechniejsza forma występowania azotu mineralnego w wodach podziemnych występujących w warunkach utleniających. Pojawia się zwykle jako efekt mineralizacji substancji organicznych (roślinnych i zwierzęcych), bądź procesów nitryfikacji. J. a. występujące w wodach potocznie nazywane są azotanami. [Słownik hydrogeologiczny, PIG 2002, Warszawa]

Tagi